DrHITDr. Halil Ibrahim Tekin

Tüp bebek tedavisi ve ilaçlar

Tüp Bebek İlaçları
Tüp bebek tedavisi sürecinde kullanılan ilaçlar bazı hastalarımızda yan etkileri konusunda şüpheye yol açar. Bu tedavi sürecinde kullanılan ilaçları belli başlı olarak bir kaç guruba ayırarak anlatmamız uygundur.

Tüp bebek tedavisi sürecinde belli başlı olarak

A-Yumurtalıkların uyarılması ve folikül oluşumunu artıran ilaçlar.
a-)Östrojen etkisini bloke eden ilaçlar. Bu ilaçlar tablet halinde olup yaklaşık olarak 3-5 gün kullanılırlar. Aşağıdaki FSH veya HMG ilaçlarıyla beraber verilebilirler. FSH olanlardan daha ekonomiktirler.
Klomifen
Femera

b-)FSH Hormonu benzeri etki yapan ilaçlar. Genellikle adetin 2. ila 25. günü başlanarak 10 gün kadar kullanılırlar.
Bu grup ilaçlar da temel olarak ikiye ayrılırlar. Birinci kısım ilaçlar yüksek teknoloji yardımıyla moleküller yapısı insandan salgılanana birebir benzeyen Rekombinant FSH denilen ve en sık kullanılan grup ilaçlardır. Bu grup ilaçlar arasında da etki anlamında farklılıklar olabilmektedir. Karar vererek olan hekim seçim konusunda hastaları yönlendirir.

REKOMBINANT FSH İLAÇLARI
PUREGON
GONAL F
FOLLISTIM
HMG
HMG denilen bu ikinci grup ise bizzat insandan elde edilen bir ilaçtır.

Genellikle Çin'de yaşayan menopozdaki kadınların idrarları düzenli olarak biriktirilir ve ilaç firmalarınca satın alınırlar. Bu idrar içinden çıkan hormonlar ilaç yapılırlar. Bu gruptaki ilaçlar menopozdaki kadınların idrarlarında bulunan hormonun kimyasal yöntemlerle arıtılmasıyla elde edilir.
MENAGON
MERİONAL
Gonapure,
Lepori,
Massone,
Homogonal,
Humegon,
gibi orijinal ve jenerik ilaçlar olmak üzere piyasada bulunabilmektedirler. Bu ilaçların içerisinde LH hormonu da bulunmaktadır. Uygun olan seçildiğinde yumurta gelişimini ve olgunluğu, döllenme ve embriyo kalitesini etkilemektedir.
Bu ilaçlar da adetin 2-3. günü veya 25. gününde başlanırlar. Yaklaşık olarak 10 gün bu iğneler vurulmaktadır.
HMG ve FSH içeren ilaçlar mutlaka soğutularak saklanmalıdır. Bu ilaçların dozlarını ve saatlerini değiştirmek yanlıştır.

Sık Görülen Yan Etkiler
· Enjeksiyon yerinde kızarıklık ve ağrı.
· İştah artışı
· Karın alt kadranda ağrı
· Vücutta sıvı tutulması
· Baş ağrısı
· Emosyonel (duygusal) hassasiyet
· Göğüste gerginlik hissi
· Yorgunluk
· Çoğul gebelik

Doktorunuza Bildirmeniz Gereken Yan Etkiler
· Karın alt kadranda ve kol -bacaklarda ciddi şişme ve ağrı
· Nefes sıkıntısı
· Kusma veya ishal

Dikkat Edilmeli · Bu ilaçlar gebelikte kullanılmazlar
· Emzirme ile süte geçerler önerilmez. Zaten gebelerin kullanması için bir sebep yoktur.
· OHSS sendromuna yol açabilirler. Bu ilaçlarla OHSS denilen karın ve göğüs içerisinde sıvı birikmesiyle ortaya çıkan bu tablo günümüzde hekim hatası olarak kabul edilmektedir.
· Çoğul Gebelik
· ASPİRİN.
· Çok uzun yıllardır kullandığımız ve olumlu etkilerine inandığımız bir ilaçtır, Dolaşım üzerinde çok ciddi pozitif etkisi vardır. Bu etkilerin dışında otoimmün hastalıkların bazılarını durdurarak implantasyon başarısızlığı ve düşükleri önlemede birçok bilimsel çalışmada faydaları gösterilmiştir. Gebelik boyunca da 28. gebelik haftasına kadar kullanmaya devam ediyoruz. Yumurta gelişimine de faydalı olduğunu düşünmekteyiz. Gebelikte kullanımı son derecede zararsızdır. Kanama başladığında en küçük bir renkli akıntı, kırmızıdan kahverengiye olduğunda bu ilaç ara veriyoruz. Bazı çok nadir ve özel durumlarda bu ilacın yerine küçük molekül ağırlıklı haparin yani pıhtılaşma önleyici olan Clexane tercih etmekteyiz.
· Aspirin yumurta toplamadan 2 gün önce mutlaka kesilmelidir.
· Plavix ve Koumarın,Warfarin, Koumadin tipi ilaçlara çok dikkat edilmelidir. Bu ilaçları mutlaka değiştirmeliyiz, bu ilaçlarla hiç bir şekilde tüp bebek tedavisi yapmıyoruz. Başka ilaçlarla değiştiriyoruz.
· Aspirinin bebekte herhangi bir sakatlığa yol açmadığını çok net olarak tecrübelerimizden biliyoruz.
· Birçok ilaç firması tazminat ödememek için genellikle bu ilaçları gebelikte kullanmayınız diye yazarlar.

MULTİVİTAMİNLER
Bu ilaçları bir kaç amaçla kullanmaktayız. İlk olarak Folikül asit içermesi yüzünden nöral tüp decekti denilen doğumdan önce ortaya çıkan bir tür omurilik hastalığını önlemde kullanmaktayız. ABD gibi gelişmiş ülkelerde ekmeğe bu vitamin katılmaktadır. Gebe kalmadan 3 hafta kadar önce alınması ciddi olarak bu rahatsızlıkların ortaya çıkmamasına engel olmaktadır. Eser miktarda bulunan bazı iyon ve elementler de faydalı etki sağlamaktadır.

PROGESTERON
Yumurtlama olduğunda kendiliğinden yumurtalıklardaki THECA LUTEİN hücrelerinden salgılanırlar. Bu etki fazla folikül olduğunda yetersiz kaldığından dışarıdan bu hormonu vermek gerekir. Bu hormon genellikle yumurta toplama günü kullanılamaya başlanır. Daha sonra embriyo transferinde artırılır. Vajinal yoldan veya iğne olarak kullanılır. Ağızdan alındığında hem emilimi yetersiz olup ciddi kabızlık ve halsizlik yapmaktadır,
Piyasada fitil veya özel aparatla uygulanan jel hali ve iğne olarak bulunur.
CRİNONE(Biz klinik olarak tercih etmiyoruz)
PROGESTAN
Progynex(iğne)
Progesterone in oil (iğne)
Progesteronlar genellikle aşağıdaki yan etkileri yaparlar.
GnRh Analogları
Lucrin
Luprone
Synarel
Suprecur
Suprefact
Zoladex

Sık görülen Yan Etkiler
· Yüzde oluşan ani kızarıklık (70 - 80%)
· Baş ağrısı (25 - 32%)
· Davranış değişikliği ve depresyon (10 - 22%)
· Vajinal kuruluk ve hassasiyet(11 - 28%)
· Akne (10%)
· Genel vücut sızlamaları (8 - 19%)
· Bulantı(8 - 13%)
· Eklem ağrıları (7 - 8%)
· Edema (5 - 7%)
· Sinirlilik(4 - 6%)
· Genel mide rahatsızlıkları (3 - 7%)
· Kilo alma(3 - 13%)
· Azalmış libido (2 - 11%)
· Baş dönmesi (2 - 11%)
· Memelerde hassasiyet (2 - 6%)

Depresyon alt yapısı varsa dikkatli olmamalıdır
Azalmış kemik densitesi uzun kullanımlarda ortaya çıkar.
Pititüer apoplexi(Hipofiz bezinin tükenmesi) de çok nadir olur.
Bu yukarıdaki belirtiler ve kusma, görme bozukluğu, göz kaslarında felç, kalp krizi belirtileri ve beyinsel faaliyetlerde bozulan halinde hemen doktorunuza haber veriniz.
Az olmakla beraber diyabet ,kalp krizi ve beyin inmesi risk, de bu ilaçlarla ortaya çıkar. Bu riskler daha çok tedavi olan erkeklerde olmakla beraber tüp bebek tedavisi olan kadınlarda da görülebilir.

GnRh ANTAGONISTLERI
Etkileri agonistler gibi iki gün sonra değil hemen başlar. Etkileri 48 saat kadar sürmektedir. Agonistler ise 7 gün kadar devam eden bir etki süresine sahiptir.
Orgalutran
Cetrotide

Yan Etkileri
Çok uzun süre kullanılmamaktadırlar. Agonistler gibi değillerdir.
· Vajinal kanama (1.8%)
· Enjeksiyon yerinde ağrı ve kızarıklık (1.1%)
· Doktorunuzu uyarmanız gereken durumlar şöyledir. Kusma, ciddi pelvik yada karın ağrısı, ani şişme ve kilo alma

Estrojenler
Kadınlık hormonu olarak bilinmektedir. Kliniğimizde yumurta donasyonu ve donmuş embriyo transferi dışında normal tüp bebek tedavilerinde de kullanılırlar. Pıhtılaşma riskini artırdıklarından mutlaka kan sulandırıcı ilaçlarla kullanmaktayız. Aspirin kullanan kadınlarda daha az sıklıkla meme kanseri görüldüğü belirtilmektedir. Östrojen içeren ilaçlar ağızdan alındığında günde bir defa alınmaları yeterli olur. Reseptörleri doldurduklarından günde bir kez alınmaları hastalar için daha konforludur. Yüksek doz alındığında (5ve üzeri )doz ikiye bölünebilirse bulantı riski ortadan kalkar. Piyasa isimleri aşağıdaki gibidir. Östrojenler uzun süre kullanıldığında meme kanseri riskini artırmaktadırlar. Yıllar süren Östrojen kullanımı tedaviye iyi cevap veren meme kanserinin oluşma riskini artırmaktadır.
Bitkisel kaynaklı Östrojenler de ilaçlarda bulunanlar gibi meme kanseri üzerindeki etkilere sahiptirler.
Karaciğer problemi olan, tromboz yani pıhtılaşma riski olanlar, emzirenler bu ilacı dikkatle kullanmalıdırlar. Gebelikte erken dönemde kullanılması sorun yaratmaz.
Sigara içmek bu ilacın yan etki riskini artırmaktadır.

İLAÇ İSİMLERİ

· Estrafem (En sık kullandığımız ve tercih ettiğimiz preparattır)
Cyclo progynova (Sadece beyaz tabletler kullanılır. Kırmızılarda progesteron da vardır)
Vagifem (Vajinal kullanılır, tablet)
Estraderm (deri yoluyla kullanılır, deriden emilir)
Climara (yine transdermal deri yoluyla )
Prolaktin hormonu baskılayıcıları
Parlodel
Dostinex (bu ilaç OHSS riski olan hastalarda ve süt kesme için de günümüzde kullanılmaktadır)

DHEA (Dehidro Epiandesteron )

· DHEA yüzyılın ilacı olarak adlandırılmaktadır. Yapılan birçok bilimsel çalışma bu iddianın hiç de gerçek dışı olmadığını göstermektedir.
Bu DHEA ve Türevi DHEAS böbreküstü bezinden salgılanır.20 yaşından itibaren her on yılda % 10 azalarak 80 yaşında nadir bulunur hale gelmektedir. Bu madde beyin omurilik sıvısında diğer vücut organlarına göre %50 aha fazla bulunmaktadır. Yapılan araştırmalarda bu maddenin birçok sinirsel faaliyet ile ilişkisi olduğu ortaya konulmuştur.

· Bu maddeyi içeren ilaç son zamanlarda daha yoğun olarak kullanılmaktadır. Bu böbreküstü ve testis dokusundan salgılanan bir hormon hammaddesi yapısındadır. Birçok hormonun yapımında kullanılmaktadır. Özellikle 30 yaşlarından sonra salgılanmasına kadın ve erkekte azalmaktadır. Yumurta sayısını artırıcı veya sperm sayısını artırıcı bir özelliği yoktur. Olmayan sperm veya yumurtayı oluşturacak ve sayısını artıracak bir ilaç henüz icat edilmemiştir. Ancak bu ilaçların kalite üzerinde rolleri olabileceği düşünülmektedir. Yorgunluk hissini alır. Hafif depreme edici özelliği vardır. Mutlaka beraberinde egzersiz yapmalıdır. Aksi halde kilo alımı söz konusudur. Başkaca bir anlatımla bu hormon adale hacmini artırır. Bu ilaçla ilgili en önemli sorun kaliteli bir hammadde elde etme sorunudur. Her DHEA yazan paketin içinde maalesef DHEA yoktur. Son yıllarda DHEA ile yapılan çalışmalarda ilacın immün sistemi güçlendirdiği, fiziksel ve psikolojik iyileşme yarattığı, vücut yağını azalttığı, kas kitlesini artırdığı, insülin hassasiyetini geliştirdiği bildirilmiştir. Bunların yanında barsak hastalıklarının bazılarını düzelttiği, yaşlanmaya ortaya çıkan cilt bozukluklarında prokolojen üzerinden olumlu etki yaptığı, kalp ve damar hastalıklarını önleyici etkisi olduğu tespit edilmiştir. Bir nevi yaşlanmayı önleyici etki oluşturduğu kanaati oluşmuştur. Kadın ve erkekte cinsel tatmini artırdığı, kadınlarda vajinal kuruluğu önlediği bildirilmiştir.
DHEA nanoteknoloji yardımıyla ciltten emilmesi sağlanıp bazı cilt hastalıklarında kullanılması da planlanmaktadır..
DHEA beyindeki davranış merkezi üzerinde de olumlu etki yaratmaktadır. Depresyonda olan kişilerin bir kısmının sadece DHEA ile tedavi edilebileceğini sağlayan yeni çalışmalar mevcuttur.
DHEA cinsel isteksizlik halinde çok etkili bir iyileşme sağlamaktadır. Pozitif ruh hali ve bilişsel fonksiyonları iyileştirmektedir.
DHEA'nın sinir hücrelerini koruyucu ve geliştirici etkisi vardır.
Prasterone vajinal olarak kullanılır ve cinsel fonksiyon bozukluklarında tedaviye yardımcı olmaktadır.
DHEA Parkinson ve Alzheimer hastalığında adale erimesini tedavide fayda sağlamaktadır.
Hayvan deneylerinde Östrojen ile birlikte kullanıldığında Parkinson hastalığını önlemede işe yaradığı gözlemlenmiştir.

Diyabet (ŞEKER HASTALIĞI İLAÇLARI )
Insülin rahatlıkla bu tüpbebek tedavileriyle birlikte kullanılabilmektedir. Oral yani ağızdan alınan Glukophage ve Glinorm benzeri ilaçlar embriyo transferinde kesilmelidir. Yerine Insülin başlayabilir.

Tansiyon ilaçları
Birçok tansiyon ilacı embriyo transferinden sonra kesilir ve yerine AlfaMetil-dopa yani aldomet gibi ilaçlar başlanmalıdır.

Tiroid İlaçları
Hipo-Hiper tiroidi yani tiroid bezinin az ya da çok çalışmasını kontrol etmek için kullanılan ilaçlar rahatlıkla tüp bebek tedavisi ve gebelikte kullanılır. Sadece radyoaktif iyot tedavisi planlanıyorsa bu tedavi bitince tüp bebek tedavisine başlanır.
Propisil
Tefor
Levotiron
Eutirox
isimli ilaçlar kullanılabilirler.

Lipid Ilaçları
Bu ilaçlar embriyo transferinden sonra ve gebelikte kullanılmazlar.

· Clomiphene Citrate: The Valium of the 21st Century?
· Recombinant FSH (hFSH)
· Medroxyprogesterone Acetate
· Progesterone
· Instructions on Using Injectable DrugMenopausaGonadotropins (hMG)
· Human FSH (hFSH)
· Human Chorionic Gonadotropin hCG
· Gonadotropin Releasing Hormone Analog (GnRH-a)
· Clomiphene How Metformin Can Help You Conceive

Tüp bebek tedavisi ve ilaçlar

İlgili yazılar

Özel Hat

Son Haberler

Yeni yerimizde yepyeni donanımlar

Dünyanın en ağır üçüzlerinden